Ağır İşlerde Çalışanlar: “Kademeli sistem olmazsa çöküyoruz”
Mehmet Öner (45 yaşında – İnşaat İşçisi):
“Bizim gibi ağır iş yapanlar için 50 yaşından sonra çalışmak çok zor. Saçlarımızı döktük, belimiz büküldü. 1999’da sigorta girişi olan arkadaşlar bir gün içinde EYT’den faydalanamadı. Bunu kademeli bir şekilde düşürseler hepimiz için adil olur. Bu sadece hakkımızın teslimi olur.”
Uzun Süredir Emekli Olanlar: “Emekli olmak çözüm değil”
79 yaşındaki emekli (İsmini vermek istemedi):
“Ben emekli olalı 30 sene oldu. Kademeli olsan ne olacak, olmasan ne olacak? Emekli olduk da ne değişti?”
Ramazan Beşer (75): “Emekli maaşıyla geçinemiyoruz. Kademeli olsa ne olacak? Hangi sistem olursa olsun, değişen bir şey yok.”
Emekli Teyze (İsmini vermek istemedi):
“Ben zaten emekliyim. Bu saatten sonra bir bilgim olsa ne olur, olmasa ne olur? Maaşlar yetmiyor. Bence asıl mesele maaşlara zam yapılması. Röportaj yüzünden başımıza iş gelir diye korkuyorum.”
Geçim Mücadelesi Veren Emekliler: “Emekli maaşıyla ne ev alınır ne toruna harçlık verilir”
İlhamı Kılıç (65): “Emekli olduk ama maaşlar düşük. 40 yaşında insanı emekli edersen eline geçen para da düşük olur. Ben 23 yıldır emekliyim. Eskiden emekli maaşı asgari ücretten yüksekti, şimdi tam tersi. Ne ev alabiliyorsun, ne araba. Çocuklarına, torunlarına yardım edemiyorsun. Küçük şehirde böyleyse, büyük şehirde hayat daha da zor.”
Kimi Vatandaşlar Sessiz: “Fikrimiz yok, bilgimiz yok”
Mustafa Koç (60): “Ben normal şekilde emekli oldum. Kademeli emeklilik hakkında bilgim yok ama olabilir.”
Kamil Ay (70): “15 bin TL maaş alıyorum, bu konuya hiç denk gelmedim. Kademeli emeklilik nedir bilmiyorum.”
Ercan Arat (41): “Yeni cezaevinden çıktım. Bu konu hakkında bir şey söylemek istemiyorum.”
Sisteme Tepkili Olanlar: “Bu kadar kişi emekli olursa ülke nasıl kalkınır?”
Rıza Salıcı (69): “Şu anda ülkede herkes emekli olmak istiyor. 15 sene çalışmış hemen emekli olmak istiyor. Böyle giderse bu ülke nasıl kalkınacak? Nereden gelecek bu değirmenin suyu? Benim fikrim 25 yıl çalışmadan kimse emekli olmamalı.”
80 yaşındaki başka bir emekli: “Kademeli emeklilik mantıklı gibi ama işveren 50 yaşından sonra kimseyi işe almıyor. Ne yapsın bu insanlar? Ama erken emekli ol, sonra 14.000 TL maaş al... Bunun da anlamı yok. Emekliyim ama memnun değilim. Verdiğim emeğin karşılığı yok.”
Destekleyenler: “Vatandaşın hakkı korunmalı”
Mevlüt Çınar (60): “Kademeli emeklilik mutlaka çıkmalı. Vatandaşın hakkı yenmesin.”
Yusuf İncekaya (65): “Direkt 65 yaşında emekli olmak yerine kademeli bir sistem daha mantıklı. Hiç yoktan iyidir. Ev hanımlarına da emekliliği destekliyoruz.”
Ramazan Orman Şahin (73): “Kârına, hayrına olacaksa yapılsın.”
Kıvrak (67): “Vatandaşın yararına olacaksa çıksın, insanlar faydalansın.”
Sokakta Kafalar Karışık, Talep Ortak: Adalet
Kademeli emeklilik konusu toplumun her kesiminde farklı yankılar uyandırıyor. Ağır işlerde çalışanlar ve EYT kapsamı dışında kalanlar bu düzenlemeyi umutla bekliyor. Öte yandan bazı vatandaşlar sisteme dair umudunu çoktan yitirmiş durumda. Konuya uzak ya da bilgisiz olanlar ise sessiz kalmayı tercih ediyor.
Ancak görüşler ne olursa olsun, temel ortak payda şu: Emeklilik sistemi adaletli, sürdürülebilir ve yaşanabilir bir maaşla desteklenmeli.
KADEMELİ EMEKLİLİK NEDİR?
Kademeli emeklilik, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) kapsamı dışında kalan, özellikle 1999 sonrası sigorta girişi olan çalışanların talepleriyle gündeme gelen bir sistem önerisidir. Bu sistemde, belli bir yaşa ve prim gününe ulaşamayanlar için yaş şartının yavaş yavaş düşürülmesi öngörülür. Konuya ilişkin EMADDER (Emeklilikte Adalet Derneği) isminde bir dernek bile kuruldu.
Derneğin savunduğu ilkeler şu şekilde:
2000’Liler olarak biz kimiz?
- 08/09/1999 tarihinden sadece 1 gün sonra sigortalı işe başlayan, bu ülkenin eşit anayasal eşitlik hakları elinden alınmak istenen çalışanlarıyız.
- Söz konusu tarih öncesinde ya sigortasız çalıştık, ya vatani görevimizi yaptık ya da bu ülkeye hizmet etmek için tahsil hayatına devam ettik. Bu nedenlerle sigorta girişimiz 2000 li yıllarda yapıldı.
- Yasa kapsamına alınan çalışanlarla aynı yaşlardayız ve 5.000 gün prim şartının çok üzerine prim günümüzü doldurduk.
- Düzenleme ile kademelendirmenin kaldırılarak, farklı yasalara tabi olduğumuz gerekçesiyle ikinci sınıf vatandaş olarak görülmek istenmeyen bu ülkenin eşit vatandaşlık hakkına sahip çalışanlarıyız.
- Amacımız EYT koşullarında emekli olmak veya kapsama dahil olmak değil, sadece aramızda açılan 17E/20K yıl gibi bir uçurumun düzenleme yapılarak adaletin sağlanmasıdır.
EYT düzenlemesi sonrası kapsam dışında kalan milyonlarca kişi için kademeli emeklilik, bir umut kapısı olarak görülüyor. Ancak konu toplumda fikir birliği yaratmış değil.
